Vektörle Bulaşan Hastalıklar “Küçük Bir Isırık, Büyük Bir Tehdit”
Dünya Sağlık Örgütü’nün kuruluşu olan 7 Nisan her yıl Dünya Sağlık Günü olarak kutlanmaktadır.
Dünya Sağlık Günü için her yıl önemli halk sağlığı sorunlarından birisi belirlenmekte ve çeşitli etkinliklerle gündeme getirilmektedir.
2014 Dünya Sağlık Günü’nün konusu vektörle bulaşan hastalıklar olarak belirlenmiştir. “Küçük bir ısırık, büyük bir tehdit” sloganıylaVektörle bulaşan hastalıklara dikkat çekilmektedir.Vektörle bulaşan hastalıklar: enfekte sivrisinek, kene, kum sineği (tatarcık) vb. sokması, ısırması ile bulaşan enfeksiyon hastalıklarıdır.
Dünya Sağlık Örgütü dünya genelindeki tüm enfeksiyon hastalık yükünün %17’sini vektörle bulaşan hastalıkların oluşturduğunu tahmin etmektedir. Sıtma, sarıhumma, Japon ensefaliti, Kırım Kongo Kanamalı Ateşi gibi pek çok vektörle bulaşan hastalık insanlar için tehdit oluşturmaktadır.
-Sıtma
Vektörle bulaşan ve dünyada en fazla ölüme sebep olan hastalık sıtmadır. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre 2012 yılında 627.000 kişinin hayatını sıtma nedeniyle kaybettiği tahmin edilmektedir. Sıtmaya bağlı ölümlerin %90’ı, Afrika kıtasının Sahra Çölü’nün altında kalan bölgeden olup %77’si de beş yaş altı çocuklarda görülmüştür.
Son yıllarda uluslararası seyahat ve ticaretin artması, iklim değişikliği gibi çevresel faktörler nedeniyle vektörle bulaşan hastalıklarda artış izlenmektedir.
Sıtma konusunda ülkemizde yerli yeni vaka olmayıp, sadece yurtdışı kaynaklı sıtma vakaları görülmektedir. Sıtma insanlara çoğunlukla parazit taşıyan sivrisinek sokmasıyla bulaştığından sıtma görülen ülkelere giden vatandaşlarımız bu ülkelerden paraziti alıp hastalanabilmektedir.
Sıtma riski taşıyan ülkeye gitmeden en az 15 gün önce Bakanlığımızın Seyahat Sağlığı Merkezlerine başvurularak koruma amaçlı ilaç alınabilmektedir.
-Kırım Kongo Kanamalı Ateşi
Kırım-Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA), keneler aracılığıyla hayvanlardan insanlara bulaşan mikrobik bir hastalıktır. Ülkemizde havaların ısınmasıyla birlikte daha çok Kelkit Vadisi başta olmak üzere Gümüşhane, Tokat, Sivas, Amasya, Çorum Yozgat, Kastamonu, Karabük ve Çankırı illerinde görülmektedir.
Hastalık hayvanlarda belirtisiz seyrederken insanlarda öldürücü olabilmektedir. KKKA daha çok kenenin insan vücuduna tutunmasıyla bulaşır. Bunun yanı sıra kenelerin çıplak elle çıkarılması ya da ezilmesiyle de bulaşmaktadır. Hasta insanların tükürük ve kan gibi vücut sıvılarına temas edilmesi, mikrobu taşıyan hayvanların kanları, vücut sıvıları ve dokularına korunmasız temasla da hastalık geçebilmektedir.
Kene tutunmasından sonra 10 gün içinde, ateş, halsizlik, iştahsızlık, karın ve baş ağrısı, bulantı, kusma ve ishal şikâyetleri ortaya çıktığı takdirde hemen bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
KKKA hayvanlarda belirti göstermeden seyrettiğinden hastalığın sık görüldüğü bölgelerde bulunan hayvanlar sağlıklı görünse bile hastalığı bulaştırabilmektedir. Bu sebeple hayvanların kanlarına, vücut sıvılarına veya dokularına çıplak el ile temas edilmemesi gerekir.
